მდუმარების 2 წელი

იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს მონიტორინგი ივნისიდან დავიწყე. ივნისიდან დღემდე არაერთი მნიშვნელოვანი საკითხი, პრობლემა, დამოკიდებულება... გამოიკვეთა. თუმცა, რაზეც აქამდე არ მისაუბრია, არადა სულ იქცევდა ჩემს ყურადღებას, არის იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს არამოსამართლე წევრი, თამარ ღვამიჩავა. რამდენად გასაკვირიც არ უნდა იყოს, მონიტორინგის 5 თვის განმავლობაში, არც ერთხელ, არც ერთ საკითხზე, პრეზიდენტის მიერ დანიშნულ წევრს არათუ აზრი არ დაუფიქსირებია, არამედ კითხვაც კი არ დაუსვამს, ამის საპირწონედ კი ყველა გადაწყვეტილებას უჭერს მხარს.

როგორ მოხვდა თამარ ღვამიჩავა იუსტიციის უმაღლეს საბჭოში?

იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს დაკომპლექტდება შემდეგნაირია: 

• 9 მოსამართლე წევრი;
• პარლამენტის მიერ არჩეული 5 არამოსამართლე წევრი;
• პრეზიდენტის მიერ დანიშნული 1 წევრი.

2020 წლის ივლისში თამარ ღვამიჩავა საქართველოს პრეზიდენტმა სალომე ზურაბიშვილმა იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს არამოსამართლე წევრის თანამდებობაზე დანიშნა. 

არ ვარ დარწმუნებული, რომ განსხვავებულ რეალობას ქმნიდა იმ პერიოდის განმავლობაში, როცა მის საქმიანობას არ ვეცნობოდი და ამის უშუალოდ დაკვირვების შესაძლებლობა არც მქონდა, მაგრამ დარწმუნებით შემიძლია იმის თქმა, თუ რა რეალობას ქმნის ახლა, ბოლო 5 თვის განმავლობაში. 

პრობლემის სერიოზულობა რომ უკეთ აღქმადი იყოს, მიმოვიხილოთ რა გადაწყვეტილებებს დაუჭირა მხარი უმაღლესი საბჭოს არამოსამართლე წევრმა ისე, რომ კითხვაც არ გასჩენია:

• 2022 წლის 2 ივნისს 3 წლის ვადით დანიშნულ მოსამართლეებთან გასაუბრება და კენჭისყრა (საკითხის განხილვა) გადაიდო  არაუგვიანეს ამ მოსამართლეების წარმოებაში არსებული  საქმეების განხილვამდე. უმაღლესი საბჭოს არასრული შემადგენლობის გამო, საბჭო ვერ აფასებს გამოსაცდელ ვადაში მყოფ მოსამართლეებს. უმაღლესი საბჭოს თავმჯდომარის განმარტებით ვადის გაგრძელების უფლებას აძლევდა „საერთო სასამართლოების შესახებ“ საქართველოს ორგანული კანონის 36-ე მუხლის მე-5 პუნქტი. გადაწყვეტილება ერთხმად იქნა მიღებული, თამარ ღვამიჩავას აზრი არ გამოუთქვამს, არც კითხვა დაუსვამს.
• თბილისის სააპელაციო სასამართლოს პალატების/კოლეგიის შემადგენლობის განსაზღვრის საკითხში მოსამართლეთა ერთი პალატიდან/კოლეგიიდან მეორეში გადანიშვნის საკითხზე, უმაღლესი საბჭოს ყველა წევრი ერთხმად შეთანხმდა. თამარ ღვამიჩავას არც კითხვა დაუსვამს აღნიშნულ საკითხზე, არც მოსაზრება დაუფიქსირებია.
• ზოგიერთი რაიონული (საქალაქო)/სააპელაციო სასამართლოს თავმჯდომარის დანიშვნის/უფლებამოსილების დაკისრების საკითხზე, უმაღლესი საბჭოს ყველა წევრი ერთხმად შეთანხმდა, მათ შორის, იუსტიციის საბჭოს ყველა წევრმა ერთხმად დაუჭირა მხარი მიხეილ ჩინჩალაძის ხელმეორედ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს თავმჯდომარედ დანიშვნას.  თამარ ღვამიჩავას არც ამ შემთხვევაში დაუსვამს კითხვა და არც მოსაზრება გამოუხატავს.
• მოსამართლეთა კონკურსის გარეშე სხვა სასამართლოში გადაყვანის საკითხზე უმაღლესი საბჭოს ყველა წევრი ერთხმად შეთანხმდა. თამარ ღვამიჩავას არც კითხვა დაუსვამს განმცხადებელი მოსამართლეებისთვის, ასევე, არც მათ წარმოებაში არსებულ საქმეთა ოდენობაზე ან მოტივაციაზე უკითხავს კანდიდატებისთვის; და არც მისი პოზიცია დაუფიქსირებია. თუმცა ყოველთვის უპრობლემოდ იღებს გადაწყვეტილებას ხელის ერთი მარტივი მოძრაობით.
• მდგომარეობა უცვლელია სხვა საკითხებთან მიმართებაშიც.

პრეზიდენტის მიერ იუსტიციის საბჭოში დანიშნულ ერთ არამოსამართლე წევრსაც იგივე უფლება-მოვალეობები აქვს, რაც უმაღლესი საბჭოს სხვა წევრებს, თუმცა სხვებისგან განსხვავებით უფლებამოსილებას მხოლოდ ხმის მიცემის ნაწილში იყენებს, მოვალეობებს კი, მაგალითად როგორიცაა გადაწყვეტილების მიღებისთვის საჭირო ინფორმაციის მოპოვების მიზნით კითხვის დასმა, უბრალოდ არ ასრულებს. 

უმაღლესი საბჭოს მდუმარე წევრის მდუმარებაზე ფიქრისას, მიჭირს იმ ფაქტთან შეგუება, რომ თამარ ღვამიჩავა საქართველოს პრეზიდენტმა ამ თანამდებობაზე მდუმარებისთვის დანიშნა. 

მაინც რატომ არასოდეს არ იღებს ხმას? პასუხების ძიებისას ბევრ მიზეზზე ვიფიქრე. არაკომპეტენტურობა უნდა გამოვრიცხოთ, თამარ ღვამიჩავას გამოცდილება და განათლება კითხვის ნიშნებს არ აჩენს.

განათლება:

• 2003 წელს დაამთავრა ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი. მიღებული აქვს სამართლის დოქტორის აკადემიური ხარისხი;
• 2008-2009 წლებში მონაწილეობდა სახელმწიფო უწყებებში მომუშავე საჯარო მოხელეების გადამზადების პროგრამის ფარგლებში გამართულ ტრენერთა საკვალიფიკაციო სემინარში, ზოგად ადმინისტრაციულ სამართალში;
• 2010-2011 წლებში სწავლობდა PhD დოქტორანტურის საფეხურზე Erasmus Mundus-ის გაცვლითი პროგრამით ბულგარეთში, რუსეს უნივერსიტეტში;
• 2011 წელს გაიარა სწავლების მეთოდიკის მასტერკლასი — ამერიკული სამართლის გაცნობა სტუდენტებისთვის;
• 2013-2015 წლებში გაიარა თანამედროვე სწავლების მეთოდების, კაზუსების ამოხსნის მეთოდების, ადმინისტრაციულ სამართალში კაზუსის განხილვის გერმანული მეთოდის კურსები.

რაც შეეხება სამუშაო გამოცდილებას:

• 2002 წლიდან მუშაობს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში. იყო იურიდიული ფაკულტეტის სამართლის საფუძვლების კათედრის ლაბორანტი, 2003 წლიდან - ადმინისტრაციული სამართლისა და პროცესის კათედრის ლაბორანტი;
• 2004-2005 წლებში მუშაობდა თბილისის იურიდიულ ინსტიტუტში;
• 2005 წლიდან არის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის ადმინისტრაციული სამართლის მიმართულების ასისტენტ-პროფესორი;
• 2006 წლიდან საქმიანობს სამეცნიერო სფეროში, გამოქვეყნებული აქვს არაერთი სამეცნიერო ნაშრომი;
• 2020 წლის ივლისიდან  კი არის იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს არამოსამართლე წევრი.

ამდენად, თამარ ღვამიჩავას კითხვების დასმისა და აზრის გამოხატვის საშუალებას ერთი შეხედვით უნდა აძლევდეს მისი განათლებაც და სამუშაო გამოცდილებაც.

მაშინ რაშია პრობლემა? 

უინტერესოა ის საკითხები რაზეც მუშაობს?  

ეს ვერსიაც უნდა გამოვრიცხოთ, ვინაიდან იუსტიციის უმაღლესი საბჭო არის ის ორგანო, რომელიც დიდწილად განსაზღვრავს ქვეყანაში სასამართლო სისტემის დემოკრატიულობასა და სამართლიანობას.

და მაინც რაშია პრობლემა?

იქნებ უბრალოდ არც მიიჩნევს, რომ აქვს ვალდებულება 5 თვეში ერთხელ მაინც დააფიქსიროს აზრი ან დასვას შეკითხვა. პრინციპში ეს გასაკვირი არც იქნება, თუ ჟურნალისტის კითხვაზე - არსებობს თუ არა სასამართლო სისტემაში გავლენიანი მოსამართლეების ე.წ. კლანი, მისივე პასუხს გავიხსენებთ - “მე ვცნობ მხოლოდ გუნდური მუშაობის პრინციპს”.  

სინამდვილეში პრობლემა ისაა, რომ თამარ ღვამიჩავა დიდი ალბათობით ნათესაური კავშირებით აღმოჩნდა იუსტიციის უმაღლეს საბჭოში და არაფერ შუაშია მისი განათლება, სამუშაო გამოცდილება, ხედვები და ა. შ.

რეალურად, თამარ ღვამიჩავა გასაღებია, რომელიც კლანის ხელში აღმოჩნდა და ნებისმიერ დროს კანონით დადგენილი კვორუმის შევსებას უზრუნველყოფს ხმის მისაცემით, მარტივი ჟესტიკულაციით - ხელის აწევით. ამიტომ საუბარი, მოსაზრების გამოხატვა ან კითხვების დასმა უბრალოდ საჭირო აღარ არის.

როდესაც ამ უკანასკნელ მიზეზზე დავიწყე ფიქრი, საინტერესო ჯაჭვური კავშირი შევნიშნე: მიხეილ ჩინჩალაძე, ირაკლი შენგელია და თამარ ღვამიჩავა. ქვემოთ დეტალურად ავხსნი რა კავშირია ამ მოსამართლეებსა და პრეზიდენტის მიერ დანიშნულ არამოსამართლე მდუმარე წევრს შორის.

ყველა შემთხვევაში, როდესაც მიხეილ ჩინჩალაძე ინიშნებოდა თბილისის სააპელაციო სასამართლოს თავმჯდომარედ, მისი მოადგილე იყო/არის ირაკლი შენგელია. 
პირველივე ჯერზე, როდესაც თამარ ღვამიჩავაზე ინფორმაციას ინტერნეტსივრცეში ვეძებდი, ბევრ სტატიას წავაწყდი სადაც ხაზგასმულია მის ნათესაურ კავშირებზე ირაკლი შენგელიასთან.  შესაბამისად პასუხგაუცემელი კითხვები აღარ არსებობს. 

ბოლოს კი, აუცილებლად უნდა ითქვას, რომ მას შემდეგ, რაც თამარ ღვამიჩავა (ირაკლი შენგელიასთან „საერთო წინაპრით“)  იუსტიციის უმაღლესი საბჭოს წევრად დაინიშნა, ირაკლი შენგელია ჯერ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს თავმჯდომარის მოადგილის მოვალეობის შემსრულებლად, ხოლო შემდეგ მოადგილედ დაინიშნა:

• 2022 წლის 22 ივლისს, ირაკლი შენგელია 5 წლის ვადით აირჩია იუსტიციის უმაღლესმა საბჭომ თბილისის სააპელაციო სასამართლოს თავმჯდომარის მოადგილედ. 

ამ გადაწყვეტილების მიღებაში თამარ ღვამიჩავაც ისე მონაწილეობდა, თითქოს „საერთო წინაპარი“ არც არსებობდა და თითქოს მას ამ გადაწყვეტილების მიღებისას ინტერესთა კონფლიქტი არც კი ჰქონია.

როგორც ჩანს თამარ ღვამიჩავას მისიაც ეს არის - დუმილი და ხმის მიცემა.

---
courtwatch.ge-ს მიერ გავრცელებული და ვებგვერდზე გამოქვეყნებული მასალები წარმოადგენს „საქართველოს სასამართლოს გუშაგის“ საკუთრებას, მათი გამოყენებისას უნდა მიეთითოს „საქართველოს სასამართლოს გუშაგი“, როგორც წყარო.